Naar content
Afbeelding

Oppervlaktewater

Oppervlaktewater

Oppervlaktewater staat in verbinding met het grondwater. En als het heel hard regent komt rioolwater in oppervlaktewater terecht. Overheidsorganisaties zijn verantwoordelijk voor de waterstand en de waterkwaliteit van oppervlaktewater. Planten en dieren die in oppervlaktewater leven zijn gevoelig voor vervuiling. Het is daarom belangrijk dat iedereen het oppervlaktewater schoonhoudt. Hier lees je:

  • Wat natuurlijke en niet-natuurlijke oppervlaktewateren zijn
  • Wie ze beheert
  • Wat oppervlaktewater met riolering te maken heeft
  • Wat oppervlaktewater met grondwater te maken heeft
  • Waarom schoon oppervlaktewater belangrijk is
  • Wat een polder is en waarom Nederlanders niet bang zijn om erin te wonen

Natuurlijk en gemaakt oppervlaktewater

Oppervlaktewater is het water dat je kunt zien liggen. Nederland bestaat voor een vijfde deel uit oppervlaktewater. Er is oppervlaktewater dat door de mens is gemaakt, zoals kanalen, sloten, plassen, vijvers en grachten. Ook zijn er natuurlijke oppervlaktewateren zoals rivieren, beken, meren, kreken en vennen. En er zijn mengvormen. Zoals een beek die door het centrum van een dorp of stad stroomt, maar kades heeft van beton. En zoals de rivieren die we op een vaste plek houden met dijken en kribben.

Oppervlaktewater is van de overheid

Al het oppervlaktewater in de openbare ruimte is van de overheid. Deze 4 overheidsorganisaties hebben de beheertaken zo verdeeld:

  • Rijkswaterstaat beheert de rivieren, kanalen en de zee.
  • Provincies zien toe op de kwaliteit van oppervlaktewater waar in gezwommen mag worden.
  • Waterschappen beheren de meeste wateren op het platteland en veel water in woongebieden.
  • Gemeenten beheren de rest van de vijvers, grachten en andere typen oppervlaktewater in woongebieden.

Oppervlaktewater en riolering

Vroeger werd het oppervlaktewater als riool gebruikt. Dat is gelukkig niet meer zo. Tegenwoordig komt afvalwater zelden in onze leefomgeving terecht. Alleen bij hoosbuien raakt het riool soms zo vol, dat er niets meer bij past. Het teveel aan water stort dan via riooloverstorten over op oppervlaktewater. Dit overstortwater is een mengsel van heel veel regenwater met afvalwater.

Kwaliteit van het oppervlaktewater

Dieren en planten in het water houden van schoon oppervlaktewater. Ze kunnen niet overleven in te vies water. Bijvoorbeeld als er poep uit riooloverstorten of koeienpoep langs weilanden in zit. Ook gif tegen onkruid is heel gevaarlijk voor planten en dieren in het oppervlaktewater.

Oppervlaktewater en grondwater

De waterstand van het grondwater en van het oppervlaktewater hebben invloed op elkaar. Als de waterstand van het oppervlaktewater omhoog gaat, dan gaat de grondwaterstand in de grond naast het oppervlaktewater mee omhoog. Gaat de waterstand in een oppervlaktewater omlaag, dan gaat de grondwaterstand mee omlaag.

Polders

Een polder is een gebied dat lager ligt dan het oppervlaktewater eromheen. Mensen wonen daar dus lager dan het oppervlaktewater. In een polder zijn er meestal veel sloten die zorgen voor een droog gebied. Pompen in de vorm van gemalen of molens houden de stand van het oppervlaktewater en daarmee ook de grondwaterstand onder controle.
In Nederland komen polders heel veel voor, maar veel bezoekers uit het buitenland vinden het eng dat Nederlanders onder het niveau van het oppervlaktewater wonen. Nederlanders zijn hieraan gewend. Ze voelen zich veilig achter de dijken. Zal dat overal zo blijven met de veranderingen in het klimaat en de hogere zeewaterspiegel?

Vasthouden van oppervlaktewater

Image
In het oosten van Nederland zijn zandgebieden waar we het oppervlaktewater vasthouden met stuwen. Dat doen we op plekken waar het water nodig is, bijvoorbeeld voor boeren. Anders stroomt het water in deze hogere gebieden vanzelf weg.