Wat de gemeente doet
Wat de gemeente doet
In een dorp of stad kun je je afvalwater altijd kwijt via de riolering. Maar de gemeente is niet verplicht om ook het regenwater of grondwater van jouw terrein over te nemen. Een deel van de regels over afvalwater, regenwater en grondwater komt van de overheid. Dat zijn de drie zorgplichten. De gemeenteraad stelt zelf ook regels op. Hier lees je wat de gemeente allemaal doet en regelt voor afvalwater, regenwater en grondwater in jouw woonplaats.
De openbare ruimte beheren
Riolering, groen (plantsoenen, bermen en grasvelden) en wegen zijn allemaal onderdeel van de openbare ruimte. De gemeente stemt maatregelen aan water, groen en wegen op elkaar af. De samenhang tussen water, groen en wegen is:
- Onder de weg is ruimte voor de rioolbuizen.
- Het riool houdt de weg droog.
- De weg en het groen regenwater tijdelijk kunnen opvangen na een hoosbui tijdelijk opvangen. Zo wordt schade voorkomen terwijl het riool niet vele malen duurder wordt.
- Regenwater zakt in het groen in de grond.
- Grondwater zorgt ervoor dat planten kunnen groeien.
De drie wettelijke watertaken van de gemeente
- Afvalwater van gebouwen naar de zuiveringsinstallatie brengen. Daar wordt het afvalwater schoner gemaakt. De gemeente verwerkt al het afvalwater dat aangeboden wordt.
- Regenwater inzamelen en in de grond of naar oppervlaktewater brengen. Maar alleen als de eigenaar van de grond of het gebouw dit zelf niet kan. Nu voeren veel gemeenten het regenwater van dakgoten en tuinen nog vaak wel af. Vanwege klimaatverandering, groei van steden en dorpen en het beperken van kosten kan dit niet meer altijd. De gemeenteraad beslist hierover in jouw gemeente. Voorbeeld:
De familie Peters wil een garage bouwen aan hun huis. De gemeente keurt de bouwplannen af vanwege het regenwater. In de plannen staat dat het regenwater van het dak van de nieuwe garage naar de riolering gaat. Dat vindt de gemeente niet goed. Volgens de gemeente is de tuin van de familie Peters ruim genoeg en heeft hij goed doorlatende grond. Het regenwater dat van het nieuwe garagedak afstroomt moet in de eigen tuin worden opgevangen en in de grond zakken. - Maatregelen nemen als de grondwaterstand te hoog of te laag is en daardoor steeds problemen geeft. Maar alleen als de effecten opwegen tegen de kosten. Ook hierover beslist de gemeenteraad.
Alle drie de watertaken betaalt de gemeente uit de rioolheffing. Dat is een belasting die alle inwoners en bedrijven in de gemeente betalen.
Wat iedere gemeente moet regelen
- hoe de gemeente de drie taken voor afvalwater, regenwater en grondwater regelt
- welke riolen, pompen en andere hulpmiddelen er zijn, hoe oud en hoe goed ze nog zijn
- plannen voor onderhoud en vernieuwing
- financiële uitleg over de rioolheffing
- afspraken met het waterschap
Klimaatstresstest
Als we niks doen neemt door klimaatverandering de schade door hitte, hevige regen, overstromingen en droogte toe. Overheden willen dat er zo min mogelijk (extra) schade ontstaat. Met de klimaatstresstest onderzoeken gemeenten de effecten, bijvoorbeeld van extreme hoosbuien. Met de stresstest wordt op basis van computerberekeningen duidelijk op welke plekken in de gemeente schade kan ontstaan als er in het echt zo’n hoosbui valt. Vervolgens gaat de gemeente in gesprek met inwoners en bedrijven over de risico’s op wateroverlast in hun omgeving. Alle gemeenten moeten in 2019 de stresstest hebben gedaan.
Vooruitkijken
De watertaken van de gemeente zijn heel waardevol voor onze volksgezondheid, om ons milieu schoon te houden en om schade te voorkomen. Maar het is ook erg duur. Niet voor niets noemt men riolering ook wel “het goud onder de grond”. Vooral een nieuw riool aanleggen is erg duur. Daarom proberen gemeenten om de riolering en andere hulpmiddelen zo lang mogelijk mee te laten gaan door goed beheer, reparatie en renovatie. Omdat riolering hierdoor wel 60 tot 80 jaar meegaat, moeten gemeenten op de lange termijn denken en plannen.
Controle bij nieuwbouwwijken
- Voldoende ruimte waar regenwater kan worden geborgen zonder schade.
- Een structuur die zorgt dat regenwater daarin ook terechtkomt, vanuit het hele gebied.
- Het op veilige hoogte aanleggen van gebouwen, hoofdwegen en andere kwetsbare functies zoals bijvoorbeeld transformatorkasten voor elektriciteit.
Aanspreekpunt bij waterproblemen
De gemeente is je aanspreekpunt bij problemen met water. Dat betekent niet dat de gemeente waterproblemen in alle gevallen voor je oplost. In veel gevallen moet je dit zelf doen in eigen huis of tuin. De gemeente lost problemen op in de openbare ruimte.
De familie De Jong heeft een nieuwe tuin aan laten leggen, met een groot terras grenzend aan de woonkamer. Maar na een enorme hoosbui stroomt er veel regenwater via de kieren van de schuifpui naar binnen. Er is daardoor schade aan het parket. Janine de Jong belt het waterservicepunt van de gemeente. Ze hoort daar dat een verkeerde afwatering van het nieuwe terras waarschijnlijk de oorzaak is. De gemeente lost probleem niet op. Wel adviseert het Waterservicepunt om de aannemer/hovenier aansprakelijk te stellen en de tuin aan te laten passen zodat de volgende hoosbui niet weer voor schade zorgt.
Beheren van de riolering door de gemeente
Rioolinspectie met robots
Om riolen te controleren zet de gemeente robots in. Met een robotcamera kunnen problemen in het buizenstelstel worden opgespoord. Denk hierbij aan vervuiling, verzakkingen en ingegroeide boomwortels. Zo kan de gemeente bepalen hoe lang een buis nog meekan of welk onderhoud nodig is. In de film zie je hoe inspecteur Ronald zo'n rioolinspectie met een robotcamera uitvoert.
Riolering vervangen
Als de riolering moet worden vervangen, is dat een flinke klus. De weg wordt opgebroken en er kan geen verkeer meer door. Mensen in de buurt kunnen hier last van hebben. De riolering vervangen is door al deze activiteiten ook erg duur. Alleen het opbreken van de weg is al 30 tot 60 procent van de kosten. De gemeente probeert de rioolvervanging daarom altijd te combineren met andere werkzaamheden Denk bijvoorbeeld aan een nieuwe inrichting van de weg of vervanging van de openbare verlichting. Zo hoeft de weg maar één keer te worden opgebroken. Dat kost minder geld en er is maar één keer overlast. Om dat te organiseren moet de rioolbeheerder van de gemeente over lange perioden plannen en veel samenwerken met zijn collega’s van wegbeheer en groenbeheer.Renovatie
Steeds vaker worden rioolbuizen niet vervangen maar gerenoveerd. De oude buis krijgt een nieuwe binnenlaag. Dit kan niet altijd, maar als het kan, bespaart het graafkosten en herstel van de weg.
Rioolmonteur Peter laat zien hoe hij de riolering midden in de stad vervangt. Hij haalt één oude buis weg en vervangt deze door twee nieuwe buizen. Eén voor afvalwater en één voor regenwater. Zo'n klus is echt precisiewerk.